Έκθεση Φωτογραφίας - Γιορτή 28ης Οκτωβρίου (27-10-2016)

Έκθεση Φωτογραφίας

Αφιερωμένη στην απεικόνιση του 2ου Παγκοσμίου πολέμου στον κινηματογράφο

Υπεύθυνοι καθηγητές: Μαγδαληνή Γαϊτανίδου - Ελευθέριος Κορυφίδης

11

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ενέπνευσε τον παγκόσμιο κινηματογράφο να προσπαθήσει να αποτυπώσει άλλοτε με πιο ρομαντικό και άλλοτε με πιο ρεαλιστικό τρόπο τις φρικαλεότητες του πολέμου που σημάδεψε με τις θηριωδίες των Γερμανών τη σύγχρονη ανθρώπινη ιστορία. Έτσι προέκυψε μια πληθώρα ταινιών που διαφέρουν ως προς το στόχο και τις προθέσεις τους. Άλλες επιδιώκοντας ένα καθαρά διασκεδαστικό αποτέλεσμα εστιάζουν στις εντυπωσιακές πολεμικές σκηνές, άλλες ξεπερνούν με σεναριακές αφέλειες και μελοδραματικές απλουστεύσεις τους βαθείς προβληματισμούς, ενώ άλλες – εξαιρετικά δείγματα κινηματογραφικής γραφής – με την εσωτερικότητα των ερμηνειών των ηθοποιών, τη μαεστρία του σκηνοθέτη και των λοιπών συντελεστών τους [Η νύχτα των στρατηγών (1967) του Ανατόλ Λίτβακ, Η λίστα του Σίντλερ (1993) του Στίβεν Σπιλμπέργκ, Ο Πιανίστας (2002) του Ρομάν Πολάνσκι] αποτυπώνουν τη δίνη του πολέμου τοποθετώντας τα στοιχεία τους σε ένα πλαίσιο δράσης πιο κοντά στην πραγματικότητα· κάποιες φορές, μάλιστα, επιστρατεύουν το (πικρό ενίοτε) χιούμορ και την καυστικότητα [Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (1940) του Τσάρλι Τσάπλιν, Ψηλά τα χέρια Χίτλερ (1962) του Ροβήρου Μανθούλη, Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση (1971) του Ντίνου Κατσουρίδη]. 

15

 Ο ελληνικός κινηματογράφος - όπως ήταν φυσικό - εστίασε την προσοχή του στο έπος του 1940 με αρκετές παραγωγές – πολύ περισσότερες από ότι αυτές με θέμα την επανάσταση του 1821. Βέβαια, στην πλειονότητά τους οι ταινίες αυτές – αν και αποτελούν αξιόλογες προσπάθειες, αν αναλογιστούμε τα τεχνικά και οικονομικά μέσα που διέθετε η ελληνική κινηματογραφία εκείνη την εποχή (δεκαετίες ’50, ’60, ’70) – για να ισορροπούν στις επιλογές του μέσου θεατή αποσκοπώντας στην πλατιά αποδοχή υπερτονίζουν το φολκλόρ και το μελοδραματικό στοιχείο. Ουσιαστικά οι περισσότερες είναι ερωτικές, συναισθηματικές ιστορίες με φόντο τον πόλεμο, πόλεμο που η Ελλάδα πλήρωσε κάπως βαριά… Λίγο πιο βαριά απ’ όσο αυτές παρουσιάζουν. Γιατί, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, ο πόλεμος ούτε είχε συνήθως happy end ούτε τόσο έρωτα και ρομάντζο, μα περισσότερη καταστροφή και πόνο.

       Κάποιες άλλες, βέβαια, αποτελούν πραγματικά αριστουργήματα, όπως οΟυρανός(1962) του Τάκη Κανελλόπουλου, το περίφημοΜπλόκο (1964) του Άδωνι Κύρου ή Το ξυπόλυτο τάγμα (1954) του Γκρεγκ Τάλλας (Γρηγόρη Θαλασσινού) που αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα του ελληνικού νεορεαλισμού και που η παγκόσμια κριτική το αναγνώρισε ως ένα επίτευγμα ανάλογο του Ροσελίνι στη Ρώμη, Ανοχύρωτη πόλη και του Βιττόριο Ντε Σίκα στον Κλέφτη ποδηλάτων. Ειδική μνεία οφείλουμε στον πολυβραβευμένο Θίασο του Θεόδωρου Αγγελόπουλου (μεταξύ των βραβείων το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ των Καννών)· η ταινία χαρακτηρίστηκε από το Διεθνή Τύπο ως μία από τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου και διδάσκεται σήμερα σε όλες τις σχολές κινηματογράφου, αλλά και πολιτικής επιστήμης ως «πρότυπο μοντέλο πολιτικής τέχνης».

12

        Το φωτογραφικό αυτό αφιέρωμα επιχειρεί – χρησιμοποιώντας ένα μέρος των ταινιών αυτών – να καταδείξει ότι, πέρα από την κριτική και τις αξιολογήσεις, ο κινηματογράφος (εγχώριος και διεθνής) τελικά πέτυχε το βασικό του στόχο: να γαλουχήσει τις μεταπολεμικές γενιές με το αντιπολεμικό του μήνυμα. Μεταδίδει στη δική μας εποχή την ιδέα της αυταπάρνησης, της αντίστασης σε κάθε είδους καταδυνάστευση και κατάπνιξη της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Γιατί, ας μην ξεχνάμε, πως, πάνω από όλα, ο κινηματογράφος, όπως κάθε είδους Τέχνη, εμπνέει και εμπνέεται από το λαό που τη ζει.

                                                         Κορυφίδης Ελευθέριος

Γιορτή 28ης Οκτωβρίου

1  3

4